Zatem, nie przedłużając, podaję prawidłowe odpowiedzi:
- Petroniusz obudził się zaledwie koło południa i, jak zwykle, zmęczony bardzo.
- Spocznij, że tak powiem, i posłuchaj rady starszego brata.
- Rozumiem twoje intencje, ale prawdę powiedziawszy, to ty popełniłeś błąd.
- Szkoły podstawowe, gimnazja, licea, szkoły zawodowe, krótko mówiąc, całe szkolnictwo wymaga dofinansowania.
- I oto nagle pojawiła się dziewczyna, rzekłbyś, bogini w ludzkiej skórze.
- Szczęścia szuka się na jawie, znajduje się na ogół we śnie, i to raczej rzadko.
A teraz troszkę wyjaśnień, dlaczego tak ma być, a nie inaczej.
Przecinki oddzielające wtrącenie
Przecinkami oddzielamy wszelkie wtrącenia przerywające tok zdania. Schemat:
pierwsza część zdania, wtrącenie, druga część zdania
Przecinki oddzielające wtrącone wyrażenia, które przerywają tok zdania mamy w naszym zdaniu pierwszym, czyli:
- Petroniusz obudził się zaledwie koło południa i, jak zwykle, zmęczony bardzo.
Inne przykłady:
- Dostałem na mikołajki, to nie żart, nowy komputer z drukarką laserową.
- Nie wiem, holender, jak rozwiązać ten problem.
Wtrącenia wydzielamy przecinkami nawet wtedy, gdy występuje po nich spójnik z grup i, lub, ani, np.
- Spocznij, że tak powiem, i posłuchaj rady starszego brata.
Przecinki oddzielające zapowiedź uściślenia wypowiedzi
Przecinkami oddzielamy stojące poza zdaniem wyrazy i wyrażenia, które zapowiadają uściślenia wypowiedzi. Schemat:
pierwszy człon wypowiedzi, zapowiedź uściślenia, drugi człon wypowiedzi
- krótko mówiąc, ściśle mówiąc, jednym słowem, mówiąc inaczej, inaczej, innymi słowy, słowem.
Przykłady:
- Szkoły podstawowe, gimnazja, licea, szkoły zawodowe, krótko mówiąc, całe szkolnictwo wymaga dofinansowania.
- Poproszę kawę bardzo mocną i bez cukru, jednym słowem, szatana.
- Pozdrów ode mnie Olę, Grzesia, Kubę, Monikę, słowem, całą naszą paczkę.
Przecinki oddzielające wtrąconą uwagę
Przecinkami oddzielamy wtrąconą uwagę wskazującą na stosunek piszącego do własnego tekstu. Schemat:
pierwsza część wypowiedzenia, wtrącona uwaga, druga część wypowiedzenia
Charakterystyczne wtrącone uwagi:
- prawdę mówiąc, prawdę powiedziawszy, powiedzmy, przypuśćmy, załóżmy, dajmy na to, rzekłbyś, jeśli się nie mylę, o ile mnie pamięć nie zawodzi, że tak powiem, że się tak wyrażę.
Przykłady:
- I oto nagle pojawiła się dziewczyna, rzekłbyś, bogini w ludzkiej postaci.
- Powinieneś, prawdę mówiąc, pierwszy ją przeprosić.
- To wszystko, że tak powiem, mnie guzik obchodzi.
Jeśli wtrącona uwaga wystąpi tuż po spójniku, przed którym stawiamy przecinek, to obowiązuje zasada przesunięcia przecinka w lewo, np.
- Rozumiem twoje intencje, ale prawdę powiedziawszy, to ty popełniłeś błąd (a nie: Rozumiem twoje intencje, ale, prawdę powiedziawszy, to ty popełniłeś błąd).
Przecinek przed dopowiedzeniem lub uzupełnieniem
Przecinkiem oddzielamy zdanie od jego dopowiedzenia, uzupełnienia, sprostowania itp. Schemat:
zdanie podstawowe, dopowiedzenie
Charakterystyczne zapowiedzi dopowiedzenia:
- a nawet, a ponadto, albo nawet, albo lepiej, albo raczej, czy raczej, ani nawet, ani też, i to, ewentualnie, nawet, oczywiście, prawdopodobnie, przynajmniej, raczej, rzecz jasna, tym bardziej, w dodatku, zwłaszcza.
Przykłady:
- Szczęścia szuka się na jawie, znajduje się na ogół we śnie, i to raczej rzadko.
- Marek pracuje i jednocześnie studiuje, oczywiście zaocznie.
- Nie chcę podróżować autostopem, tym bardziej sama.
Przykłady i wyjaśnienia pochodzą z książki pt. "Interpunkcja, czyli przestankowanie, co w głowie zostanie" A. J. Częścikowie.
Zadanie było, przyznaję, bardzo trudne. Nikomu nie udało się prawidłowo wstawić przecinków we wszystkich sześciu zdaniach. Ani w pięciu, ani też w czterech :) Za to wielu osobom udało się to w trzech zdaniach. Są to:
Kasia J.
Natula
Paulina
Magda K-ska
la_pinguin
Sylwuch
Kinga
Scarlett
bezrobotna.pl
Gratuluję! :)
Tylko w trzech?! O mamo, a myślałam, że jestem taka dobra ;))) Niesamowite! Aż muszę po kolei jeszcze raz wszystko przeanalizować.
OdpowiedzUsuńLepsze trzy niż nic:) Przecinki mnie wykańczają
OdpowiedzUsuńByłam pewna moich odpowiedzi, a tu wynik 50%. No cóż, interpunkcji nigdy do końca nie byłam pewna :)
OdpowiedzUsuńJa kiedyś usłyszałam na studiach od profesora polonisty, że z przecinki w zasadzie każdy człowiek ma problem, więc można je wstawiać w tych miejscach, gdzie mówiąc robisz przerwy. I myślę, że to jest całkiem niezła zasada.
OdpowiedzUsuńJa również myślę, że jest to fajna zasada, bo w większości przypadków rzeczywiście się to sprawdza :)
UsuńPrzecinki chyba zawsze pozostaną dla mnie czarną magią. :P
OdpowiedzUsuńTy to zawsze mi uświadomisz, że z przecinkami nie jest u mnie za fajnie :) Ale to dobrze, bo zawsze coś z tych Twoich postów wyciągam... nawet jak nie biorę udziału :)
OdpowiedzUsuńLejesz miód na moje serce :)
UsuńWiedziałam, że ostatnio miałam szczęście :P Chyba powinnam sobie ten Twój poradnik wydrukować i nad łóżkiem powiesić :)
OdpowiedzUsuńMyślę, że to całkiem niezły pomysł ;)
UsuńNo porażka... Zasady interpunkcji śnią mi się po nocach. Wiedziałam, że wtrącenie oddziela się przecinkiem, a i tak zawaliłam. Ostatnio mam wrażenie, że labo stawiam za dużo przecinków, albo za mało, chyba nigdy nie uda mi się osiągnąć mistrzostwa w tej dziedzinie :/
OdpowiedzUsuńDziękuję Ci za porady, nawet nie wiesz jakie są cenne, dzięki Twoim wyjaśnieniom, a nuż widelec, będzie lepiej :-)
Nawet nie wiesz, jak bardzo się cieszę, że to piszesz :)
UsuńJeśli chodzi o mistrzostwo - Kochana, nie przejmuj się tym tak bardzo! Ja już dawno pogodziłam się z myślą, że zawsze znajdzie się takie zdanie, które narobi mnóstwo kłopotów interpunkcyjnych :)
Podoba mi się ta nauka interpunkcji. Już jestem o te kilka przecinków mądrzejsza :)
OdpowiedzUsuń